Maciej Mazański, sob., 11/12/2010 - 12:43
Jest to dowód o charakterze posiłkowym i może być przeprowadzony w ściśle określonych sytuacjach, które stypizowane zostały w art. 199 O.p. Po pierwsze jeżeli w sprawie nie ma żadnych innych środków dowodowych. Po drugie, gdy po przeprowadzeniu wszystkich dowodów pozostaną niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia spornych kwestii.
Do instytucji tej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące świadka. Jednak sytuacja prawna osób występujących w opisywanych tu rolach w procesie znacząco się różni. Świadek nie może odmówić zeznań w tym charakterze, natomiast przesłuchanie strony zależy tylko i wyłącznie od jej zgody, której może lecz nie musi udzielić. Ewentualna odmowa nie naraża jej również na sankcje z art.262 O.p. (kary porządkowe), czego nie da się odnieść do świadka. W pozostałych kwestiach należy stosować właściwe przepisy. W szczególności należy stronę pouczyć o odpowiedzialności za fałszywe zeznania.
Jak już wcześniej wspomniałem jest to dowód o charakterze posiłkowym, rzadko wykorzystywany w postępowaniu podatkowym. Trudno bowiem oczekiwać by strona wniosła nowe nieznane dotąd informacje sprzyjające celom postępowania wyjaśniającego.
Przesłuchanie, a oświadczenie?
Od przesłuchania należy odróżnić oświadczenie składane przez stronę (art.180 §2 O.p.). Instytucja ta znajduje zastosowanie w przypadku łącznego zaistnienia dwóch przesłanek : a) gdy przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia, b) jeżeli strona zgłosi stosowny wniosek. Jest ono składane pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania. Jak podkreślił Sąd Najwyższy : „oświadczenia składane przez stronę w postępowaniu administracyjnym korzystają z domniemania prawdziwości, jeżeli oczywiście nie są sprzeczne z innymi dowodami lub okolicznościami i faktami znanymi organowi administracyjnemu z urzędu”.Skutkiem jego złożenia jest to, że okoliczności faktyczne lub prawne, których ono dotyczy nie wymagają dalszych dowodów.